تأثیر مکمل دامی بر محیط زیست و پایداری دامداری
مکمل‌های دامی برای تأمین مواد مغذی ضروری دام مورداستفاده قرار می‌گیرد. این مکمل‌ها از ویتامین‌های ضروری و اسیدهای چرب مغذی هستند و دلیل استفاده از آنها ایست که به طور طبیعی در بدن دام تولید نمی‌شوند و یا مقدار تولید آنها کم است. این مکمل‌ها و دیگر مکمل‌های کنسانتره برای بهبود تولید و افزایش شیر دام و افزایش سیستم ایمنی حیوان استفاده می‌شود.
اهمیت استفاده از مکمل‌های دامی
نقش مهم استفاده از مکمل‌ها برای رشد بهتر و بهبود روند پرورش دام انکارناپذیر است. با این حال، تاثیر این مکمل‌ها در زمان بیماری و زایش حیوان و همچنین مراقبت از گوساله‌ها که قسمت اصلی سرمایه تولیدکننده است، بیشتر به چشم می‌آید.
انواع مکمل‌های دامی
- مکمل‌های دامی ویتامینه
- آمینواسیدها
- نیاسین
- پروبیوتیک‌ها
- یونوفرها
- بافرها
- اسیدهای چرب
همان‌طور که می بینید، در بین این مکمل‌ها از ویتامین گرفته تا مواد معدنی و آنتی‌بیوتیک‌ها قرار دارند.همهٔ این مکمل‌ها به دلیل تاثیر در بهبود سلامت دام در جیره غذایی آنها قرار می‌گیرند.
دلایل استفاده از مکمل‌های دامی
- افزایش شیردهی دام
- روند بهتر زایش و افزایش باروری بهتر و باکیفیت تر
- سلامت گوساله‌ها در بدو تولد
- کیفیت بهتر شیر تولیدی دام
- افزایش سیستم ایمنی دام
- سرعت بهبودی در مراحل بیماری دام
- کاهش ایجاد عفونت‌های دامی و انتقال بیماری‌های مشترک حیوانی
- کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سرعت رشد دام
تمام این تأثیرات در افزایش روند پرورش و تولید دام بسیار مؤثر هستند و تأثیرات مثبتی دارند.
اما این تمام قسمت ماجرا نیست. برای ایجاد تمام این امتیازات انواع مکمل‌ها در جیره دامی قرار می‌گیرد و از طرفی از طریق ادرار و مدفوع حیوان دفع می‌شود و نتیجه این پسماندها به کجا می‌رود؟
کودهای دامی و حیوانی
منظور از کودهای دامی و حیوانی مجموعه‌ای از ادرار و مدفوع گاو، گوسفند، مرغ و هر حیوان دیگری است. مواد غذایی موجود در کود حیوانی به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند نوع حیوان، بستگی به نگهداری آنها، میزان کمپوست شدن کود، تغذیه دام، میزان دانه‌های علف هرز موجود در کود، و مکمل‌هایی که به دام داده شده است.
فواید کودهای دامی و حیوانی
کود حیوانی با تأمین مواد موردنیاز گیاه، و خواص بی‌نظری که برای خاک و گیاهان دارند، موجب بهبود رشد گیاهان و درختان می‌شوند. از خواص دیگر کودهای حیوانی می‌توان به بالابردن توان خاک در نگهداری رطوبت و آب، بالابردن هوادهی، و جذب باکتری‌های مفید خاک است.
تأثیر مکمل‌ها بر محیط‌زیست
کودهای حیوانی علاوه بر فواید بسیار، مضراتی نیز به همراه دارند. تمام مکمل‌هایی که ما به دام‌ها می‌دهیم می‌تواند بر روند رشد گیاهان اثر بگذارند. بیشترین تأثیر مکمل‌ها در کودها و محیط‌زیست، آنتی بیوتیک‌هایی است که در جیره غذایی دام قرار دارد. ایران هنوز از جمله کشورهایی است که آنتی بیوتیک‌ها را در جیره غذایی دام استفاده می‌کند.
تأثیر مستقیم آنتی بیوتیک‌های موجود در مکمل‌ها بر روی محیط زیست
آنتی بیوتیک‌ها برای مقاومت در برابر بیماری‌ها و درمان بیماری در مکمل‌های غذایی دام قرار داده می‌شوند و همراه با کود حیوانی به خاک و محیط زیست منتقل می‌شوند. این مواد می‌توانند به‌مرور زمان باعث مقاوم شدن عوامل بیماری‌زا در خاک شوند و بسیار اثرات مضر دیگر برای محیط زیست و تولیدات کشاورزی داشته باشند و همان گیاهان دوباره و دوباره برای مصارف دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و این‌گونه ما خود در روند پایداری دامداری اختلال ایجاد می‌کنیم.
کاهش تأثیر آنتی بیوتیک‌ها
یکی از بهترین کارها در کاهش تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها، کمپوست نمودن کودهای دامی است. مراحل تجزیه آنتی‌بیوتیک‌ها در مراحل کمپوست شدن به نوع آنتی‌بیوتیک، و زمان و شرایط کمپوست شدن بستگی، و متفاوت است.
دانه علف‌های هرز موجود در کودها
دانه‌های علف‌های هرز مقاومت بالایی در معده حیوانات دارند و حتی گاهی زمان طولانی کمپوست شدن نیز باعث ازبین‌رفتن آنها نمی‌شود و همان‌طور که از نامشان پیداست علف‌های هرز در کشاورزی در تغذیه با گیاهان سالم شریک می‌شوند و ازبین‌بردن علف‌های هرز خود هزینه‌های گزافی در کشاورزی به همراه دارد.
عناصر موجود در کودها جذب مواد در محیط زیست
عناصر موجود در کودها که بیشتر آنها از مکمل‌های دامی منشأ می‌شوند. تأثیرات منفی و مثبتی دارند. از نگاه اول به نظر ما وجود ویتامین‌ها و پروتئین‌ها و مواد معدنی برای خاک و گیاهان بسیار مفید هستند. اما بعضی از این مواد اگر در کودها زیاد باشند. جذب عناصر دیگر در خاک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.
بالابودن میزان پتاسیم در کود موجب کاهش جذب کلسیم در خاک و کمبود کلسیم در گیاه می‌شود و یا افزایش عنصر آهن موجب افزایش بی‌رویه جذب عنصر روی خواهد شد که همه این موارد به نوبه خود موجب اختلال در روند طبیعی محیط زیست و چرخه بازگشت همه اینها تأثیر کاهشی در پایداری دامداری دارد.
